ÝZMÝR´in Kemalpaþa Ýlçesi´nde BÝM´e ait arazide 2012 yýlýnda ortaya çýkan paha biçilmez mozaiklerin kaldýrýlarak, inþaat izni verilmesi istendi.

 

DHA´nýn haberine göre Kemalpaþa Belediye Baþkaný Rýdvan Karakayalý, "Mozaiklerin burada sergilenmesini istiyoruz" derken, Kültür ve Turizm Eski Bakaný Ertuðrul Günay, "Bölgede Roma dönemine ait son derece ilginç mozaikler var. Burasý, Ege´nin Zeugma´sý" yorumunda bulundu. Bölgede 40 dönümlük arazinin sahibi BÝM adýna yapýlan açýklamada ise burasýnýn maliyet fiyatý üzerinden Kültür ve Turizm Bakanlýðý´nca geri alýnmasý için yazýlý müracaatta bulunacaklarý duyuruldu.

 

Parakende zinciri BÝM þirketinin Kemalpaþa Organize Sanayi Bölgesi kapsamýnda depo yapmak için satýn aldýðý arazideki temel kazýsýnda mozaikler ve büyük bir yapýnýn temelleri 2012 yýlýnda ortaya çýktý. 550 metrekarelik alanda yapýlan sondaj kazýsýnda antik villa kompleksi, 6 odasýnda da mozaiklere rastlandý. Özellikle 57 metrekarelik mozaikte þu an bölgede görülemeyecek pars, kaplan gibi hayvan varlýklarýnýn ve çok çeþitli bitkilerin mozaikleri görenlerin büyük hayranlýðýný kazandý. Dönemin Kültür ve Turizm eski Bakaný Ertuðrul Günay 2012 yýlýnda mozaiklerin bulunduðu yerde basýn toplantýsý düzenledi, "Burasý Ýzmir´in Zeugmasý olacak" sözleriyle, ortaya çýkan, mozaik eserleri hayranlýkla inceledi. Dönemin Kültür Varlýklarý ve Müzeler Genel Müdürü Murat Süslü de, "Anadolu´da kayýp kentlerin olduðu biliniyor. Yapýlacak bilimsel çalýþmalar sonucu belki bu kentin de hangi kayýp kent olduðu ortaya çýkacak. Alan sadece villadan oluþmuyor. Sondaj kazýlarýyla arazi genelinde yapýlara rastlamakla beraber zaman içinde zengin verilere de rastlayacaðýmýz aþikar. Bir kent ya da yerleþim birimi olup olmadýðý belirlendikten sonra buranýn durumu netlik kazanacak" dedi. 

 

Bu geliþmelerin ardýndan mozaiklerin ve tarihi yapýnýn temellerinin bulunduðu alan da 1´inci derece SÝT ilan edildi, inþaat çalýþmalarý durduruldu. Ýzmir 2 Nolu Koruma Kurulu, mozaikler, yapý kalýntýlarýnýn olduðu alaný 1´inci derece, çevresini ise 3´üncü derece SÝT ilan etti, mozaik ve duvarlarýn yerinde korunmasýna karar verdi. Tarihi duvarlarýn da M.S. 4´üncü yüzyýla ait önemli bir aristokrata ait 11 odalý villa olabileceði, villanýn altý odasýnda ise son derece iyi korunmuþ mozaikler bulunduðu anlaþýldý. Mozaiklerin korunmasý için gerekli önlemler alýndý ve üzeri toprakla örtüldü. 

 

BÝM geçtiðimiz yýl 1´inci derece SÝT ilan edilen bölgeyle ilgili itiraz edip, 3´üncü dereceye düþürülmesini, mozaiklerin kaldýrýlarak müzede sergilenmesini istedi. 12 Aralýk 2013´te toplanan Ankara´daki Kültür Varlýklarýný Koruma Yüksek Kurulu itirazý deðerlendirdi. Yüksek Kurul, ek raporlarý dikkate alýp mozaiklerin taþýnmasýna, tarihi bina kalýntýlarýyla ilgili deðerlendirmeyi de Ýzmir 2 Nolu Koruma Kurulu´nun yapmasýna karar verdi. Bu arada alanýn SÝT durumu da inþaata izin veren 3´üncü dereceye düþürüldü. Öte yandan sondaj kazýsýnýn çevresindeki arazilerde de tarihi eserler olduðu ancak burada bir çalýþma yapýlmadýðý, sanayi bölgesi olduðu için son derece deðerli alanda TMSF´nin de arsalarý bulunduðu öne sürüldü. 

 

 

Kemalpaþa Ýlçesi´nin CHP´li Belediye Baþkaný Rýdvan Karakayalý da, bulunan antik kalýntýlarýn Kemalpaþa için çok büyük önem arzettiðini ve buradaki tarihi dokunun taþýnmasýnýn yanlýþ olacaðýný düþündüklerini ifade etti. Karakayalý, "2012 yýlýnda dönemin Kültür Bakaný Sayýn Ertuðrul Günay ile alaný gezdik. Burada içi mozaiklerle kaplanmýþ saray kompleksi ve etrafýnda da birçok yapýlaþmalar gün ýþýðýna çýkarýldý. Arazi sahibi firma alanýn üzerinde inþaat yapabilmek için mozaiklerin taþýnmasý ve sit alaný özelliðinin kaldýrýlmasý istemi ile üst kurula müracaat ettiklerinin duyumunu aldýk. Belediye Baþkaný olarak bu kazýlarýn devam etmesini, taþýnmak istenen mozaiklerin burada sergilenmesinin daha doðru olacaðýna inanýyorum. Çünkü her þey yerinde güzel. Böylesine tarihi deðeri olan bir alanýn gün ýþýðýna çýkarýlmasý ve gelecek nesillere aktarýlmasý gerektiðine inanýyorum" dedi. 

 

 

Kültür ve Turizm eski Bakaný, Ýzmir baðýmsýz Milletvekili Ertuðrul Günay, da "2012 yýlýnýn sonlarýnda Kemalpaþa´daki buluntularý Kültür Varlýklarý Genel Müdürü ile gidip incelemiþtim ve oradaki mozaikler bir saray yapýsýna benzeyen duvar kalýntýlarý karþýsýnda çok etkilenmiþtim. Bakanlýk gerekli tespitleri yaptý ve 1´inci derece arkeolojik SÝT olduðuna karar verdiler. Birkaç ay sonra görevden ayrýldým. Benden sonra konu Yüksek Kurul´a taþýnmýþ ve mozaiklerin bulunduðu yerden kaldýrýlmasýna karar verilmiþ. Duvar yapýlarý sabit olduðu için orada þu anda bir inþaat yapma þansý yok. Bu engeli aþma konusunda bir proje hazýrlýðý yapýldýðýný öðrendim. Konuyu daha yakýndan öðrenmek için takip ediyorum. Daha net bilgileri alýnca kamuoyu ile paylaþacaðým. Bölgede Roma dönemine ait son derece ilginç mozaikler var. Burasý, Ege´nin zeugmasý" dedi. 

 

BÝM Birleþik Maðazalar A.Þ.´den konuyla ilgili yapýlan açýklamada þöyle denildi:

 

"Þirketimize ait Ýzmir ili, Kemalpaþa ilçesi, Kemalpaþa Organize Sanayi Bölgesinde yaklaþýk 40.000 metrekare büyüklüðünde bir arazi bulunmaktadýr. 26 Ocak 2012 tarihinde bu arazi üzerinde bir depo yapýmý için proje hazýrlanmýþ ve yerel yönetimin onayýna sunulmuþtur. Bunu takiben 13 Mart 2012 tarihinde kuralýna uygun olarak baþlatýlan hafriyat çalýþmalarý esnasýnda bazý kalýntýlarýn varlýðý tarafýmýzca tespit edilmiþ ve gecikmeksizin Ýzmir Müze Müdürlüðü bilgilendirilmiþtir. 23 Mart tarihinde müze arkeologlarý yerinde yaptýklarý inceleme sonucunda söz konusu kalýntýlar ile ilgili bir tespit tutanaðý düzenlemiþlerdir. Bunun akabinde 23 Mayýs 2012 tarihinde Ýzmir 2 No´lu Koruma Kurulu tarafýndan mülkiyetimizde olan bu arazi 3´üncü derece sit alaný ilaný edilmiþtir. 3 Eylül 2012 tarihinde ise Müze Müdürlüðü tarafýndan öncelikle sondaj kazýlarý baþlatýlmýþ ve devamýnda 26 Eylül tarihinde kurtarma kazýlarý baþlatýlmýþtýr. Keza 29 Ekim 2012 tarihinde kazý alaný dönemin Kültür ve Turizm Bakaný Ertuðrul Günay tarafýndan ziyaret edilmiþ; bulunan tarihi eserler basýnda haber olarak yer almýþtýr. 5 Nisan 2013 tarihinde kurtarma kazýsý tamamlanmýþ, müze uzmanlarý tarafýndan hazýrlanan rapor temelinde Ýzmir 2 No´lu Koruma Kurulu, 12 Haziran 2013 tarihinde eserlerin bulunduðu bölüm için 1´inci derece sit diðer kalan kýsým için 3´üncü derece sit alaný kararý almýþtýr. 20 Aðustos 2013 tarihinde þirketimiz, bulunan tarihi eserlerin müzeye taþýnmasý hususunda ilgili Üst Kurul´a bir baþvuruda bulunmuþtur. Üst Kurul Ege Üniversitesi tarafýndan hazýrlanan raporu dikkate alarak 12 Aralýk 2013 tarihinde bulunan mozaiklerin müzeye taþýnmasý ve diðer kalan duvar kalýntýlarýnýn yerinde korunmasý þartýyla araziyi 3´üncü derece sit alaný ilaný olarak karara baðlamýþtýr. Bugün bulunulan noktada, þirketimiz tarafýndan Kültür ve Turizm Bakanlýðý´na söz konusu arazinin maliyet fiyatý üzerinden kamu tarafýndan geri alýnmasý için yazýlý müracaatta bulunma kararý alýnmýþ bulunmaktadýr" denildi.

 

Öte yandan, 17 Aralýk operasyonun ardýndan internete ve basýna yansýyan fezlekelerde Kemalpaþa´daki bu araziyle ilgili BÝM´in yönetim kurulu baþkaný Latif Topbaþ ile Kültür ve Turizm Bakaný Ömer Çelik´in telefon konuþmalarý da yer almýþtý. Topbaþ´ýn, burasýnýn koruma kararýnýn 3´üncü derece SÝT´e düþürülmesi için Bakan Çelik´ten yardým istediði iddia edilmiþti.