Her yýl binlerce yerli ve yabancý turistin ziyaret ettiði Þanlýurfa’nýn tarihi Harran ilçesinin simgesi olan, koruma altýndaki kümbet evlerin sayýsý, 5 yýlda yarý yarýya azaldý.
EVLERÝN SAYISI 500´DEN 250´YE ÝNDÝ
AK Partili Harran Belediye Baþkaný Mehmet Özyavuz, ilçede SÝT kapsamýndaki kümbet evlerin kamulaþtýrýlacaðý söylentisinin ardýndan sahiplerinin boþaltarak bakým ve onarýmýný yapmamasýyla evlerin yýkýldýðýný ifade ederek, "2009 yýlýnda 500 olan kümbet evlerin sayýsý bugün 250’ye indi. Ýlçemizin simgesi ve tarihi miras olan bu evlerin korunmasý için çalýþma baþlattýk. Kümbet evlerimizi koruyarak ve gerekli bakýmlarýný yaparak Harran’da tarihin yok olmasýna müsaade etmeyeceðiz" dedi.
ÝLK ÝSLAM ÜNÝVERSÝTESÝ KURULMUÞTU
Tarihi kalesi, dünyada kurulan ilk Ýslam üniversitesi ile ünlü olan Harran’ýn simgesi olan kümbet evler, buralarda yaþayanlarýn boþaltmasýnýn ardýndan yýkýlmaya baþladý. 2009 yýlýnda sayýsý 500 civarýnda olan; yazýn serin, kýþýn ise sýcak tutmasýyla yöre halkýnýn vazgeçmediði kümbet evlerin yarýsý, aradan geçen süre içerisinde bakýmsýzlýktan yýkýldý.
BÝRÝNCÝ DERECE SÝT ALANI
Tarihi ilçeyi çevreleyen þehir surlarýnýn içerisindeki kümbet evler, Kültür Varlýklarý Koruma Kurulu tarafýndan birinci derece SÝT alaný ilan edildi. SÝT alaný kabul edilen bölgede kümbet evi bulunan onlarca kiþiye, evlerinin yanýnda yaptýðý saptanan ve yýkýlan beton binalardan dolayý veya izin almadan onarým yaptýklarý gerekçesiyle dava açýldý. Zaman içerisinde SÝT alaný içerisinde ailelerin geniþlemesiyle yetersiz kalmasý ve ek yapýlara izin verilmemesiyle, kümbet evlerde yaþayanlar buralarý terk etti. SÝT alaný dýþýnda yeni ev yaptýran veya izinsiz onarým yaptýklarý gerekçesiyle haklarýnda dava açýlanlar ile 2010 yýlýnda evlerin kamulaþtýrýlacaðýnýn gündeme gelmesinin ardýndan onlarca aile kümbet evlerini boþalttý.
KÜMBET EVLERÝN YARISI YIKILDI
2010 yýlýndan itibaren SÝT alaný içerisinde boþaltýlan kümbet evler zaman içerisinde tek tek yýkýlmaya baþladý. Harran Belediye Baþkaný Mehmet Özyavuz, 2009 yýlýnda görevi devraldýðýnda ilçede 500 civarýnda kümbet bulunduðunu ancak günümüzde bu sayýsýnýn 250’lere düþtüðünü söyledi.
KAÇAK VE BETON YAPILARA SAVAÞ AÇTIK
Kümbet evlerin tuðla ve topraktan yapýldýðýný, haliyle bakým ve onarýmý yapýlmayýnca yýkýlma tehlikesiyle karþý karþýya kaldýðýný anlatan Özyavuz þöyle konuþtu:"2009 yýlýnda görevi devraldýðýmýzda SÝT alaný içerisinde yapýlan Kaçak ve betonarme yapýlara savaþ açtýk. Ýlçenin tarihi dokusunu koruma adýna yaptýðýmýz çalýþmalar sýrasýnda kümbet evlerin yanýna yapýlan beton yapýlarý tek tek yýktýk. Ancak, 2010 yýlýnda evlerin yeni yapýlarýn olmayýþý, açýlan davalar ve kamulaþtýrma yapýlacaðý söylentisi nedeniyle vatandaþta oluþan tedirginliðin ardýndan kümbet evler boþaltýldý. Ýnsanlar SÝT alaný dýþýnda yeni yerlere taþýndý ve kümbet evler boþ kaldý.
6 AYDA BÝR BAKIM VE ONARIM GEREKLÝ
Bu evler tuðla ve topraktan yapýlan evler, haliyle içinde yaþayan olmayýnca 6 ay 1 sene gibi bir zamanda yýkýlýr. Çünkü buralarýn 6 ayda bir bakým ve onarýmýnýn yapýlmasý gerekiyor. Mesela kýþ mevsiminde yaðmur yaðýnca, onarýmý yapýlmayan bu evler kerpiç olduðu için yýkýlýyor. Evlerin insandan arýndýrýlmasý ile korunmasý mümkün olmadý. Böyle olunca da 5 yýl gibi bir zamanda evlerin yarýsý yýkýldý." dedi.
EVLER KORUMA ALTINA ALINACAK
Mehmet Özyavuz, sahip çýktýklarý ilçenin tarihinin yok olmasýna müsaade etmeyeceklerini söyledi. Kümbet evlerin korunmasý noktasýnda çalýþtýklarýný ve içinde yaþayanlarýn bulunduðu evlerin gerekli bakýmýný yapmasýnýn önemini vurgulayan Özyavuz þöyle devam etti:"Mevcut evlerimizin bakým ve onarýmýný içinde yaþamýný sürdürenlerin yapmasý gerekiyor. SÝT alaný içinde olduðu için bu anlamda tedirginlik yaþayan kümbet ev sakinlerinin rahatlatýlmasý gerekiyor. Bunun dýþýnda yýkýlan veya yýkýlma riski bulunan evleri de koruma altýna alacaðýz.
YOK OLMASINA MÜSAADE ETMEYECEÐÝZ
Bu noktada Þanlýurfa Valiliði, Büyükþehir Belediyesi, Harran Belediyesi ile Karacadað Kalkýnma Ajansý’nýn yaptýðý çalýþmalar var. Yýkýlan veya ayný tehdit ile karþý karþýya kalan evleri satýn alarak restorasyon ve onarýmýný yaparak kültürel hizmete sunacaðýz. Ýlçemizdeki tüm evleri ayný þekilde koruyarak gelecek nesillere ulaþtýrma noktasýnda tarihe olan sorumluluðumuzu yerine getireceðiz."
Milliyet